Ο Βράχος της Καλλικατσού

Σύμφωνα με τον θρύλο, η Πέτρα της Καλλικατσού δεν είναι άλλο παρά η κατάρα μιας μάνας που (κυριολεκτικά) έπιασε τόπο: δελεασμένη από την πανέμορφη θάλασσα τού κόλπου, και ενώ μόλις είχε κοινωνήσει, μια κοπέλλα θέλησε να βουτήξει στα νερά της. Η μητέρα της τής το απαγόρεψε, αυτή ωστόσο επέμενε, προκαλώντας τον θυμό τής πρώτης. Εξαγριωμένη, αυτή φώναξε: «Αν πας, πέτρα να γίνεις». Και έτσι και έγινε.

Όσο για το τοπωνύμιο, καλικατσού είναι το όνομα που δίνεται συχνά στα νησιά στον θαλασσοκόρακα (Phalacrocorax aristotelis desmarestii), μαύρο θαλασσοπούλι που θυμίζει κορμοράνο, και το οποίο δόθηκε γιατί φωλιάζει στον βράχο αυτόν.

Ερευνητές θεωρούν ότι η Πέτρα ‑ γνωστή και ως ο Βράχος ‑ της Καλλικατσού είναι στην αλήθεια αρχαιολογικός χώρος όπου, από τούς προϊστορικούς μέχρι τούς ιστορικούς χρόνους (1100 π.Χ.- 4ο αιώνα μ.Χ.), υπήρχε υπαίθριο ιερό με συνεχή λατρεία, πιθανόν αφιερωμένο στην Αφροδίτη. Τα λαξευτά σκαλιά, η σπηλιά, οι τεχνητές κοιλώσεις και κόγχες για την τοποθέτηση αναθημάτων και οι υδατοδεξαμενές είναι όλα τους στοιχεία που θα ήταν απαραίτητα για τίς αρχαίες ιεροτελεστίες. Την θεωρία αυτή τείνουν να στηρίξουν και τα ευρήματα στην περιοχή τού αρχαιολόγου Παύλου Τριανταφυλλίδη, δηλαδή λίθινα εργαλεία και επιφανειακή κεραμεική, που αποδεικνύουν ότι ήταν κατοικημένη κατά την ύστερη Εποχή τού Χαλκού (1100 π.Χ.).

Όπως συμβαίνει συχνά, τα στοιχεία τού αρχαίου ιερού άλλαξαν χρήση με την εγκαθίδρυση τού Χριστιανισμού, όταν μετατράπηκε σε ερημητήριο και οι μοναχοί χρησιμοποίησαν τούς υπάρχοντες χώρους ως σκήτες έως τον 14ο αιώνα μ.Χ.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι, γεωλογικά, ο Βράχος της Καλλικατσού είναι ένα ηφαιστειακό λατυτοπαγές από την εποχή ηφαιστειακής δραστηριότητας στην περιοχή (προ τεσσάρων εκατομμυρίων χρόνων), που σχηματίστηκε από την συγκόλληση πολλών ηφαιστειακών βολίδων, ενώ το σχήμα της προέρχεται από τον τρόπο σύνδεσης τών υλικών τής βασαλτικής λάβας από την οποίαν προήλθε.